गरीबी निबंध- गरीबीवर निबंध | निबंध लेखन | हिंदी मध्ये निबंध | हिंदी निबंध | | हिंदी परिच्छेद

गरीबीवर निबंध – हिंदी मधील दारिद्र्यावर निबंध

परिचयगरीबी ही एक वेदनादायक स्थिती आहे जिथे माणूस प्रत्येक गोष्टीसाठी असहाय्य आणि असहाय असतो. त्याला जगाच्या तीन आवश्यक गोष्टी मिळण्यात अक्षम आहे. ते म्हणजे अन्न, कपडे आणि घर. दिवसभर काम करूनही त्यांना पुरेसे अन्न मिळत नाही. कडक उन्ह आणि मुसळधार पावसापासून त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी त्यांच्याकडे छप्पर नाही. हिवाळ्यात, त्यांचे शरीर झाकण्यासाठी कपडे नसतात. गरीब कुटुंबे आपल्या मुलांचे शिक्षण घेऊ शकत नाहीत. शिक्षणाअभावी त्यांचा मानसिक विकास होत नाही. त्यांना विचार करण्याची शक्ती नाही. पुरेसे अन्न न मिळाल्यामुळे त्यांचा शारीरिक विकास शक्य नाही.

दररोज देशातील वाढती लोकसंख्या ही दारिद्र्य वाढण्याचे मुख्य कारण आहे. सरकारकडे इतक्या योजना नाहीत की ती देशातील सर्व लोकांना घरे, भोजन आणि शिक्षण यासारख्या वस्तू पुरवू शकेल. जास्त लोकसंख्या, सर्व प्रकारच्या सुविधा आणि संसाधने कमी. लोकसंख्या वाढीमुळे, जे लोक गरीब किंवा अगदी खालच्या पातळीवर आहेत त्यांचे जीवन नरकापेक्षा कमी नाही.

देशात बेरोजगारी इतकी वाढली आहे की बर्‍याच लोकांना नोकरीदेखील नसते. देशात बरीचशी लोकं असतील तर प्रत्येकाला नोकरी मिळणं अवघड आहे. छोट्या छोट्या रोजगारही आजकाल नामशेष होत आहेत. बेरोजगारीमुळे दारिद्र्य वाढत आहे. जेव्हा नैसर्गिक आपत्ती उद्भवते तेव्हा सर्वात गरीब लोकांवर त्याचा सर्वाधिक त्रास होतो. गरिबांना वाचविणारा कोणी नाही. असे लोक आहेत जे स्वयंसेवी संस्थांच्या माध्यमातून गरिबांची स्थिती सुधारण्यासाठी त्यांची मदत करतात. काही ठिकाणी गरीब मुलांना मोफत शिक्षण दिले जात आहे. हे सर्व गरिबांना उपलब्ध नाही. दारिद्र्य रेषेखालील लोकांची अवस्था अधिक दयनीय आहे.

दारिद्र्य निर्मूलनासाठी सरकार सर्वतोपरी प्रयत्न करीत आहे, परंतु अद्याप बरेच काही बाकी आहे. गरीबी हा देशाच्या प्रगतीत मोठा अडथळा आहे. कोणतेही लोकप्रिय सरकार दारिद्र्य निर्मूलनात यशस्वी झाले नाही. मुलांना मोफत शिक्षण, गॅस सुविधा इत्यादी देण्याचा सरकारने प्रयत्न केला आहे. परंतु अद्यापही हजारो गोष्टी आहेत.

गरीब मुले बर्‍याचदा समृद्ध कुटुंबातील मुले शाळेत जाताना दिसतात. त्यांना खेळ करताना पहात आहे. पण दुर्दैवाने त्याचे आयुष्य असे नाही. गरीबी आणि पैशाचा अभाव गरीब कुटुंबाला प्रत्येक मूलभूत गोष्टींपासून दूर ठेवतो. चांगल्या शाळेत अभ्यास करणे हे गरीब मुलांसाठी स्वप्न राहिले आहे. अगदी गरीब लोकांना दोन वेळेची भाकर मिळविणेही कुटिल खीर ​​बनते. गरीब कुटुंबे आपल्या मुलांसाठी पुस्तके आणि खेळणी खरेदी करण्यात अक्षम आहेत. कुटुंब आणि मुलांना चांगले संतुलित आणि पौष्टिक आहार उपलब्ध नाही. अशा परिस्थितीत त्यांचा मानसिक आणि शारीरिक विकास शक्य नाही. गरीब कुटुंबे बर्‍याच मुलांना विचार न करता जन्म देतात आणि स्वत: च्या अडचणी वाढवतात. अशा परिस्थितीत घरी थोडे पैसे कमवायचे असेल तर त्यांनी लहानपणापासूनच मुलांना कामावर ठेवले. बर्‍याचदा लहान मुलांना चहाची दुकाने आणि उद्योगांमध्ये काम करायला लावले जाते. यामुळे बालमजुरीसारख्या समस्या निर्माण होतात, जी कायद्यानुसार गुन्हा आहे.

दारिद्र्य देशात सामान्य झाले आहे. त्यांना रस्त्यांच्या आजूबाजूच्या छोट्या झोपड्यांमध्ये राहायला भाग पाडलं जातं. देशातील लोकसंख्येचा एक मोठा भाग कपड्यांशिवाय, भाकरीशिवाय आणि घरांशिवाय असहाय्य आहे. त्याची दयनीय अवस्था त्याच्या नजरेत दिसून येते. कोणीही त्यांचा आदर करत नाही आणि सर्वत्र त्यांचा तिरस्कार होतो. ही देशातील विचित्र गोष्ट आहे की एकीकडे असे बरेच श्रीमंत लोक आहेत आणि एकीकडे गरीब लोक ज्यांना फक्त खाण्यासाठी कोरडे भाकरी आहेत.

गरिबीच्या दिवशी कोणत्याही माणसाला त्रास घ्यायचा नाही. पैशाच्या अभावी, गरीब माणसाला कधीही अन्न, घर यासारख्या जीवनाच्या आवश्यक सुविधा मिळू शकत नाहीत. रात्रंदिवस कष्ट करून आपल्याला काही पैसे मिळतात, परंतु तेही पुरेसे नाही. गरीब कुटुंबातील मुले इतर मुलांप्रमाणेच चांगले जीवन जगू शकत नाहीत.

दारिद्र्याचे मुख्य कारण म्हणजे देशात व्यापलेला भ्रष्टाचार आणि अशिक्षितपणा. भ्रष्टाचारी राजकारणी मते मिळविण्यासाठी अनेक खोटी आश्वासने देतात आणि गरिबांना त्यांची थकबाकी कधी देत ​​नाहीत. त्यांच्या उन्नतीसाठी बर्‍याच योजना तयार केल्या जातात. परंतु त्यापैकी बर्‍याच योजना फक्त सांगायच्या आहेत. रस्त्यावर रस्त्यावर गरीब लोक प्राण्यांसारखे आढळतात. योग्य पोषण आणि अन्नाची कमतरता यामुळे त्यांची मानसिक स्थितीही तब्येत ठीक नाही. श्रीमंत लोकांकडे इतके पैसे असतात आणि गरीब लोकांकडे खायलादेखील रोटी नसतो. अशा असमानतेमुळे देश कधीही प्रगती करू शकणार नाही.

दारिद्र्य निर्मूलनासाठी शेतकर्‍यांना चांगल्या सुविधा देण्यात याव्यात जेणेकरून कृषी क्षेत्रात त्यांची प्रगती होईल. भारत एक कृषी देश आहे, तरीही शेतकरी शेती सोडून शहरांमध्ये स्थलांतर करतात. शहरात येताना त्यांची प्रकृती अधिकच वाईट होते. अशा प्रकारे तो आपले जगतो. शहरांमध्येही गरीबी वाढत आहे. गरिबांना मोफत शिक्षण व प्रशिक्षण दिले जावे जेणेकरुन त्यांना रोजगाराच्या संधी मिळाल्या पाहिजेत. दारिद्र्य कमी करण्यासाठी कुटुंबाला कुटुंब नियोजनाबाबत जागरूक करणे आवश्यक आहे. ज्या कुटुंबात सदस्यांची संख्या कमी असेल तितकी गरीब लोकांची समस्या कमी होईल. याद्वारे देशातील वाढती लोकसंख्या रोखता येईल.

देशात एक नियम लागू करणे आवश्यक आहे. सर्व मुलांचा शिक्षणाचा हा हक्क आहे. गरिबांच्या मुलांनाही प्रत्येकाला मिळालेला अभ्यासाचा समान अधिकार मिळायला हवा. जर लोकसंख्या कमी असेल तर लोकांना रोजगाराच्या अधिक संधी मिळतील आणि आपण शतकानुशतके देशातील दारिद्र्य दूर करू शकू.

निष्कर्ष

गरीबी ही एक राष्ट्रीय समस्या आहे. दारिद्र्य निर्मूलनासाठी सरकारने अधिक प्रभावी पद्धत अवलंबली पाहिजे. दारिद्र्य निर्मूलनासाठी सरकारने बरीच प्रयत्न केले, परंतु कोणताही लक्षणीय निकाल मिळाला नाही. वेळोवेळी देशातील खराब अर्थव्यवस्था, भ्रष्टाचार आणि शिक्षणाचा अभाव यासारख्या मुद्द्यांना निर्मूलन करणे आवश्यक आहे, तरच आपण गरीब जनतेचे अश्रू पुसून त्यांच्यातील असहायता दूर करू शकू. गरिबांनाही समान संधी, मूलभूत गोष्टी आणि सामान्य माणूस म्हणून समाजात मान मिळावा यासाठी असे सकारात्मक प्रयत्न करावे लागतील.