दूरदर्शन आणि युवकांवर निबंध – मराठीमध्ये दूरदर्शन निबंध

दूरदर्शन आणि युवकांवर निबंध – मराठीमध्ये दूरदर्शनवर निबंध

जीवनावर दूरदर्शनचा वाढता अवाजवी प्रभाव

फ्रेमवर्क-

• प्रस्तावना,
• दूरदर्शनचा प्रभाव क्षेत्र,
• दूरदर्शनचा अवाजवी प्रभाव,
• प्रतिबंधात्मक उपाय.
• उपसंहार.

तसेच, इयत्ता 1 ते 10 पर्यंतचे विद्यार्थी या पृष्ठावरून उदाहरणांसह विविध प्रश्न शिकू शकतात. हिंदी निबंध आपण विषय शोधू शकता.

दूरदर्शन आणि युवकांवर निबंध – दूरदर्शन आणि युवकांवर निबंध

प्रस्तावना-
दूरदर्शन आज भारतीय जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहे. व्हिज्युअल आणि ऑडिओ या दोन्ही माध्यमांच्या परिपूर्ण संयोजनाने ते मनोरंजनाचे सर्वोत्तम साधन असल्याचे सिद्ध केले आहे. सतत नवनवीन तंत्रज्ञानाचा परिचय आणि नवीन चॅनेल्स सुरू झाल्यामुळे मुले आणि तरुणांना टेलिव्हिजनचे वेड लागले आहे.

दूरदर्शनचा प्रभाव-
गेल्या दशकांमध्ये दूरचित्रवाणीच्या प्रभावाचे क्षेत्र झपाट्याने वाढले आहे. प्रत्येक वयोगटातील, वर्गातील आणि आवडीच्या लोकांमध्ये टेलिव्हिजनवरील प्रेम वाढले आहे.

सध्या समाजजीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रावर दूरचित्रवाणीचा प्रभाव कोणत्या ना कोणत्या स्वरूपात आहे. तरुण त्याच्या मनोरंजक पैलूने, व्यापारी त्याच्या अमर्याद जाहिरातींच्या क्षमतेने, राजकारणी त्याच्या देशव्यापी प्रसारणामुळे, धार्मिक लोक त्याच्या कथांद्वारे आणि धार्मिक स्थळांच्या थेट सादरीकरणामुळे प्रभावित होतात.

दूरदर्शनचे अनुचित परिणाम – जसजशी दूरदर्शनची लोकप्रियता वाढत आहे, तसतसे त्याचे हानिकारक दुष्परिणामही समोर येत आहेत. त्याचे दुष्परिणाम जीवनाच्या सर्व क्षेत्रांत दिसून येतात –

(a) सामाजिक दुष्परिणाम – दूरचित्रवाणीने व्यक्तीच्या सामाजिक जीवनावर खोलवर परिणाम केला आहे. विद्यार्थी आणि तरुण व्हिडीओ गेम्स आणि कार्टून फिल्म्समध्ये रमून गेल्यामुळे त्यांचे नैसर्गिक क्रीडा उपक्रम ठप्प झाले असून सामाजिक सक्रियता कमी झाली आहे. केवळ तरुणांचाच नाही तर मोबाइल घेऊन जाणाऱ्या प्रौढांचाही थेट संपर्क सतत कमी होत आहे.

(b) सांस्कृतिक दुष्परिणाम – दूरदर्शन मालिका आणि जाहिराती लोकांमध्ये नैतिकतेचा अभाव, जबाबदारी आणि आत्यंतिक भौतिकवादाला चालना देत आहेत. भारतीय जीवनमूल्यांकडे दुर्लक्ष करण्याबरोबरच नवनवीन अंधश्रद्धाही पोसल्या जात आहेत. फॅशन, लक्झरी आणि गुन्हेगारी प्रवृत्तींना प्रोत्साहन दिले जात आहे.

(c) आर्थिक दुष्परिणाम – दूरदर्शनने लोकांच्या अप्रत्यक्ष आर्थिक शोषणाचा मार्गही खुला केला आहे. ‘इंडियन आयडॉल’, ‘नच बलिये’ आणि इतर स्पर्धांद्वारे एस. मे. किंवा मत गोळा करून तरुणांचे खिसे रिकामे केले जात आहेत. याशिवाय ग्राहकांना अवाजवी आणि दिशाभूल करणाऱ्या जाहिरातींच्या जाळ्यात अडकवून पैशांची उधळपट्टी करण्यास प्रवृत्त केले जात आहे.

(d) आरोग्यासंबंधित दुष्परिणाम – दूरदर्शनवर दीर्घकाळ कार्यक्रम पाहिल्याने विद्यार्थी आणि तरुणांच्या आरोग्यावरही विपरीत परिणाम होत आहे. ते हळूहळू लठ्ठपणाचे बळी ठरत आहेत. त्याला खेळ आणि व्यायामाची आवड आहे. याशिवाय सतत दूरदर्शन पाहण्यामुळे डोळ्यांच्या दृष्टीवरही विपरीत परिणाम होत आहे.

प्रतिबंधात्मक उपाय-
जोपर्यंत दूरदर्शन चॅनेल्स कठोरपणे व्यावसायिक दृष्टिकोनातून त्रस्त राहतील, तोपर्यंत ते दर्शकांचे मानसिक आणि शारीरिक नुकसान करत राहतील. त्यामुळे सरकार आणि जनता दोघांनाही याकडे लक्ष द्यावे लागणार आहे. ‘ट्राय’ आणि ‘टीडीसॅट’ने आता अश्लीलता दाखवणाऱ्या वाहिन्यांवर नियंत्रण ठेवण्यास सुरुवात केली आहे.

तरीही परिस्थिती अनियंत्रित आहे. त्यासाठी जनतेलाही संयम आणि जागरूकता दाखवावी लागेल. यासोबतच नैतिक मूल्यांची खिल्ली उडवणाऱ्यांना योग्य उत्तर देण्याचीही गरज आहे.

उपसंहार-
दूरदर्शनचा अवाजवी प्रभाव वाढवण्यात राजकीय हितसंबंध आणि उद्योगधंद्यांचा अवाजवी दबाव यांचाही पूर्ण हातभार लागला आहे. शीतपेयांमध्ये कीटकनाशके सापडत असतानाही कायदेशीर युक्ती वापरून त्यांची जाहिरात थांबवता आली नाही, हे त्याचे स्पष्ट उदाहरण आहे. टेलिव्हिजनचे अनेक फायदे असूनही, त्याच्या दुष्परिणामांकडे दुर्लक्ष करणे भविष्यात खूप महागात पडू शकते.

मेट्रो रेल्वेचा सुखद प्रवास मराठीत सारांश