भारतीय राजकारणावर निबंध – मराठीमध्ये भारतीय राजकारणावर निबंध

मानव सामाजिक प्राणी आहेत आणि मनुष्य जीवनाच्या अनेक पैलूंशी संबंधित आहे. प्रत्येक बाबी राजकीय कार्यांशी संबंधित आहे. मानवांशी संबंधित असलेल्या या क्रियांना राजकारण म्हणतात. ‘राजकारण किंवा राजकारण’ ग्रीक शब्दापासून बनविलेले “पोलिश” आहे ज्याचा अर्थ मानवांचा समावेश असलेल्या शहर क्रियाकलापांचा अर्थ आहे. जर तुम्ही मला सोप्या भाषेत सांगाल तर राजकारण हा खेळाचा प्रकार आहे. ज्यामध्ये अनेक संघ आणि प्रत्येक संघात अनेक खेळाडू उपस्थित असतात, परंतु विजय फक्त एकच असतो. त्याचप्रमाणे बरेच राजकीय पक्ष निवडणुका लढवतात आणि विजयी पक्ष हा सत्ताधारी पक्ष आहे. संविधानाच्या अंतर्गत भारताची राजकीय व्यवस्था कार्य करते. काही राजकारणी आणि लोकसेवक यांनी देशाची प्रतिमा आणि राजकारण खराब केले आहे. लोभ, भ्रष्टाचार, दारिद्र्य, अशिक्षितपणा यांनी भारतीय राजकारण कलंकित ठेवले आहे.

मराठीमध्ये भारतीय राजकारणावर दीर्घ निबंध

दीर्घ निबंध – 1300 शब्द

परिचय

भारताच्या राजकारणात निवडणुकीनंतर जिंकलेल्या राजकीय पक्षाला सत्ताधारी पक्षाकडून सत्ता मिळविण्याची प्रक्रिया म्हणतात. ही राजकीय निवडणूक प्रक्रिया खेड्यापासून देश निवडणुका होत असून सर्व निवडणुका निवडणूक आयोगाच्या नियंत्रणाखाली असतात. भारताच्या राजकारण आणि निवडणूक प्रक्रियेद्वारेच येथे यशस्वी सरकार स्थापन करणे शक्य आहे. देशाच्या विकास कामात आणि देशाच्या प्रगतीत सरकार मदत करते. स्वातंत्र्यानंतर १ in 1१ मध्ये भारतात प्रथम सार्वत्रिक निवडणुका घेण्यात आल्या. भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसने स्वातंत्र्यानंतर भारताची पहिली निवडणूक जिंकली. भारतात दोन प्रमुख राष्ट्रीय पक्ष आहेत, एक राष्ट्रीय कॉंग्रेस आणि दुसरा भारतीय जनता पार्टी.

भारत सरकारचे संसदीय स्वरूप

भारताचे राजकारण संसदीय रचनेत कार्य करते, ज्याचे प्रमुख, राष्ट्रपती आणि देशाचे पंतप्रधान हे सरकारचे प्रतिनिधित्व करतात. भारत हा एक संसदीय संघराज्य लोकशाही प्रजासत्ताक देश आहे. भारताचे राजकारण दोन राज्यांत चालले आहे, त्यापैकी एक केंद्र सरकार आणि दुसरे राज्य सरकार म्हणून कार्यरत आहे.

भारतासारख्या लोकशाही देशात केवळ संसदीय स्वरुपाचे सरकारचे काम प्रतिबिंबित होते. अशाप्रकारे आम्ही देशाच्या पंतप्रधानांना सरकार मानतो. देशाचे राष्ट्रपती राष्ट्रपती असले तरी पंतप्रधान पंतप्रधानांच्या हातात असतात. राष्ट्रपती हा देशाचा सर्वोच्च नागरिक आहे.

देशातील सार्वत्रिक निवडणुकांद्वारे लोक त्यांच्या निवडीचा प्रतिनिधी निवडण्यास पूर्णपणे मोकळे आहेत. वयाच्या 18 व्या ओलांडलेल्या देशातील प्रत्येक व्यक्तीला मतदानाचा उपयोग करून किंवा आपल्या इच्छेनुसार स्वतंत्रपणे आपला प्रतिनिधी निवडण्याचा हक्क आहे. दर पाच वर्षांनी देशातील सार्वत्रिक निवडणुका होतात, ज्यामध्ये आपण मुक्तपणे आपला प्रतिनिधी निवडू शकता.

भारतीय राजकारणातील राजकीय पक्ष

ब्रिटीशांच्या राजवटीतून स्वातंत्र्यानंतर भारत लोकशाही राष्ट्र बनला आणि लोकशाहीने सरकार स्थापण्याच्या संकल्पनेवरच ही लोकशाही आधारित आहे. यात एक राजकीय पक्ष किंवा पक्षांचा समूह असतो, जो वेगवेगळ्या वर्ग आणि प्रांतांद्वारे बनविला जातो. स्वातंत्र्यानंतर देशात अनेक राजकीय पक्षांची स्थापना झाली. त्यातील काही राष्ट्रीय स्तरावर तर काही राज्यस्तरावर होते. नंतर अनेक राज्य स्तरावरील पक्ष त्यांचा विस्तार पाहता राष्ट्रीय स्तराचा पक्ष म्हणून घोषित करण्यात आले. आजकाल काही स्थानिक पक्षांनी प्रत्येक राज्यात जन्म घेतला आहे, ज्याचा राजकारणावर मोठा परिणाम होतो.

कोणताही राजकीय पक्ष, तो राष्ट्रीय स्तराचा असो वा राज्यस्तरीय पक्ष असो, चिन्हाच्या रूपात प्रतीक असणे आवश्यक आहे. राजकीय पक्षाच्या विरोधामुळे लोक त्या पक्षाला औषधविरोधी द्वारे ओळखतात आणि त्याचा वापर निवडणूक चिन्ह म्हणूनही केला जातो. निवडणुकीच्या वेळी लोक त्याच चिन्हाद्वारे पक्षाची ओळख पटवतात आणि मतदान करतात. या राजकीय पक्षांची निवडणूक आयोगाने नोंदणी करणे आवश्यक आहे.

सर्व राजकीय पक्ष निवडणुका घेण्यापूर्वी किंवा निवडणुकीच्या दिवशी सामान्य लोकांकरिता त्यांचे विविध कार्यक्रम आणि त्यांचे धोरण याची जाणीव करून देतात. सामान्य लोकांची मते एकत्रित करण्यासाठी, ते विविध कार्यक्रम आणि मोर्चाद्वारे त्यांना त्यांच्याकडे आकर्षित करतात. त्यांना त्यांच्या कामांची कृती आणि अग्रेषित धोरणे देखील सांगते. जेणेकरून लोकांना त्यांच्याकडून प्रोत्साहित केले जाईल की ते भविष्यात त्यांच्या हितासाठी काम करतील.

भारतीय राजकारणात बरीच राजकीय पक्ष निवडणूक आयोगाने मान्यताप्राप्त पक्ष आहेत. जसे- भारतीय जनता पार्टी, राष्ट्रीय कॉंग्रेस पार्टी, समाजवादी पार्टी, बहुजन समाजवादी पार्टी, आम आदमी पार्टी इ. ज्यांचे वर्चस्व भारतीय राजकारणावर परिणाम करते.

भारतीय राजकारणाची नकारात्मक बाजू

भारतीय लोकशाही देशात बर्‍याच राजकीय पक्षांची उपस्थिती असूनही, बर्‍याच समस्याही ऐरणीवर आल्या आहेत, ही अत्यंत खेदाची बाब आहे. आपल्या देशाच्या विकास आणि प्रगतीसाठी त्यांना दूर करणे फार महत्वाचे आहे.

• देशातील राजकारण आणि त्याचा विकास कमकुवत करणारा पहिला आणि सर्वात महत्वाचा घटक म्हणजे “भ्रष्टाचार”. देशातील कुठल्याही चुकीच्या गोष्टी दुरुस्त करणे आणि त्यास योग्य ते सिद्ध करणे हे केवळ भ्रष्टाचाराचे एक घटक आहे. सरकारी क्षेत्रात खूप भ्रष्टाचार होत आहे. सर्व नियंत्रण राजकीय पक्षांच्या हातात असते आणि राजकीय पक्ष त्यांच्या पक्षाच्या हितासाठी पैसे गोळा करण्यासाठी आणि बेकायदेशीर भरती करण्यासाठी पैसे घेतात. यामुळे देशातील उज्ज्वल आणि आशादायक विद्यार्थ्यांचे भविष्य काळोखात जात आहे. राजकीय पक्षांकडून गोळा केलेले तेच पैसे निवडणुकीच्या वेळी लोकांची मते मागण्यासाठी आणि त्यांच्या पक्षात सामील होण्यासाठी राजकारण्यांना खरेदी करण्यासाठी वापरतात.

• निवडणुका होण्यापूर्वी जे राजकारणी अतिशय विनयशीलपणे वागतात, त्यांना धोरणांची व प्रगतीची आश्वासने दिली जातात. त्याच राजकारण्याने निवडणुकीत विजय मिळवल्यानंतर परिस्थिती पूर्णपणे भिन्न होते. सर्वसामान्यांना भेडसावणा problems्या अडचणींची मुळीच दखल घेतली जात नाही. काही ठिकाणी निवडणुका जिंकल्यानंतर राजकारण्यांनी सर्वसामान्यांना छळ केल्याचीही चर्चा आहे. राजकारण्यांना फक्त पैसे कमवावे लागतात, त्यासाठी ते त्यांच्या खुर्चीची शक्ती वापरतात.
• आधीपासूनच राजकारणात उपस्थित असलेल्या शक्तिशाली राजकारण्यामुळे, जनतेची सेवा करण्याची इच्छा करणारा योग्य माणूस खरोखरच निवडणुकीत जिंकत नाही. असे शक्तिशाली नेते आपली वेगळी आणि बेकायदेशीर डावपेच लागू करून निवडणुका जिंकतात. पैशाची, अन्नाची वस्तू, आणि त्यांच्या निवडणुकांच्या भूकंपात सामानाची वाटणी करुन ते सामान्य जनतेत काम करतात आणि पैसे कमी नसल्यामुळे ते आपल्या निवडणूक खजिन्यात येऊन त्यांना आपली मते देतात. नंतर लोकांना त्रास म्हणून हे पैसे द्यावे लागतात.
• सत्तेच्या खुर्चीवर बसलेला राजकारणी कधीही कोणत्याही किंमतीने सत्ता आणि नियंत्रण गमावू इच्छित नाही. अशा परिस्थितीत नेते बनावट अफवा, खोट्या गोष्टी विचारतात आणि पैसे देऊन खोटी बातमी माध्यमांपर्यंत पोहोचवतात. अशाप्रकारे, लोकांमधील चुकीच्या संदेशामुळे, त्यांचा अन्य पक्षाच्या नेत्यांवरील विश्वास कमी होतो आणि चुकीच्या सत्ताधारी नेत्यांचा विजयाचा मार्ग दृढ होतो.
• बहुतेक राजकीय पक्षांमध्ये तरूणांची कमतरता आहे, कारण राजकारण आता फक्त पैशासाठी झाले आहे. म्हणूनच, राजकारणात प्रवेश करू इच्छिणारे चांगले व कष्टकरी तरुण एकतर पैशाची कमतरता आहेत किंवा त्यांना राजकारणात पैशाच्या बळावर येऊ देत नाही. आजही म्हातारपणी नेते राजकीय पक्षात हजेरी लावतात आणि ते जनतेची सेवा करत आहेत. वास्तविकता अशी आहे की ते दोन्हीपैकी व्यवस्थित चालत नाहीत, लिहू शकत नाहीत किंवा वाचू शकत नाहीत. अशा नेत्यांची कामे अधिकारी किंवा काही सुशिक्षित लोक त्यांच्या आदेशाचे पालन करतात. राजकीय पक्ष अशा लोकांना त्यांच्या वैयक्तिक स्वार्थासाठी पक्षात घेऊन जात आहेत. अशा नेत्यांची संभाव्यत: तरुण नेत्यांसह नेमणूक करण्याची आवश्यकता आहे.

निष्कर्ष

भारतीय राजकारण हे चांगल्या आणि वाईट अनुभवांचे मिश्रण आहे. जेथे एक चांगला नेता आपल्या चांगल्या प्रतिमेसह भारतीय राजकारणाचा पर्दाफाश करतो, तिथे दुसरीकडे नेते चुकीच्या पद्धतीने निवडणुका लढवतात आणि स्वतःच्या वैयक्तिक फायद्यासाठी राजकारण करतात. इथल्या लोकांना लोकशाही हक्क देण्यात आले आहेत जेणेकरून ते त्यांच्या आवडीचा नेता निवडू शकतील. निवडणुका तर्कसंगत किंवा योग्य पद्धतीने पार पाडणे ही निवडणूक आयोगाची जबाबदारी आहे जेणेकरुन देशाची प्रगती व प्रगती पूर्णपणे शक्य होईल.